Wierzę w ... ?
Katecheza 87.
Kościół a judaizm
1. Swego czasu ogromną
dyskusję wywołało przypomnienie mordu Żydów w Jedwabnem. W ogniu polemik o
prawdę pojawiały się głosy o rzekomej współodpowiedzialności Kościoła
katolickiego za ten fakt. Również w dyskusjach o holokauście – zagładzie narodu
żydowskiego w czasie II wojny światowej – formułuje się oskarżenia przeciwko
Kościołowi. Jaka jest zatem nauka Kościoła na temat judaizmu?
2. Katechizm stwierdza, że „Lud Boży Nowego
Przymierza, zgłębiając swoją tajemnicę, odkrywa swoją więź z narodem żydowskim.
W odróżnieniu od innych religii niechrześcijańskich, wiara żydowska jest już
odpowiedzią na objawienie Boże w Starym Przymierzu” (KKK 839). Paradoksalnie to
swoiste pokrewieństwo chrześcijaństwa i judaizmu, zamiast owocować
współdziałaniem, przybierało w ciągu wieków – po obydwu stronach – postać
gorszącej wrogości. Chociaż w dziejach Kościoła nie brakowało prób zmiany
nastawienia wobec Żydów i judaizmu, chociaż istniały okresy spokojnej
koegzystencji, to jednak dopiero od Soboru Watykańskiego II sytuacja uległa
radykalnej zmianie. Sobór podkreślił, że nie możemy Żydom, jako narodowi,
przypisywać zbiorowej winy za to, co popełniono podczas męki Jezusa. Nie
możemy jej przypisać ani Żydom wówczas żyjącym, ani Żydom dzisiejszym. Nie
należy przedstawiać Żydów jako odrzuconych czy przeklętych, ani przeciwstawiać
sobie świętych ksiąg Starego i Nowego Testamentu.Okolicznością sprzyjającą
dialogowi było ustanowienie państwa Izrael. Oto bowiem Żydzi żyjący
dotychczas w diasporze, w rozproszeniu, po blisko dwudziestu stuleciach zaczęli
budować własne państwo. Choć nie udało się dokonać tego w sposób pokojowy, z
uwzględnieniem słusznych aspiracji narodu palestyńskiego, to chrześcijanie,
którzy w losie Żyda – wiecznego tułacza widzieli karę Bożą, stanęli wobec
pytania o religijne znaczenie powrotu Żydów do ziemi przodków. Przełomowe znaczenie
miało tu nawiązanie stosunków dyplomatycznych między Stolicą Apostolską i
Izraelem pod koniec 1993 r.
Najważniejszą z teologicznego punktu widzenia
okolicznością jest nowa samoświadomość Kościoła. Na II Soborze Watykańskim Kościół „wgłębiając się
we własną tajemnicę, na nowo odkrywa głębię więzi łączącą go z judaizmem” (DRN
4). Pytając o naturę i początki Kościoła, ojcowie soboru doszli do wniosku, że
nie można tego wyjaśnić bez nawiązania do judaizmu. To soborowe nastawienie
podjęli kolejni papieże: Paweł VI i Jan Paweł II.
3. Katechizm Kościoła Katolickiego naucza, że
z wyznawcami judaizmu łączą nas: wiara w Boga osobowego, jedynego
Boga Abrahama, Mojżesza i Proroków, Stworzyciela nieba i ziemi; wiara w przymierze (Kościół głosi, że nowe
przymierze nie jest przekreśleniem starego, lecz jego wypełnieniem i
potwierdzeniem); Pismo Święte Starego Testamentu, którym żywimy się pospołu z
Izraelem; osoba Jezusa, który urodził się w narodzie żydowskim; nadzieja
mesjańska (Żydzi oczekują nadejścia Mesjasza, my oczekujemy Jego powrotu;
najważniejsze jest jednak to, że razem czekamy na Zbawiciela w świecie, który
często już na nic i na nikogo nie czeka). Tak więc po latach wzajemnej wrogości
i niezrozumienia, dziś wgłębiając się we własną tajemnicę, Kościół Chrystusowy
odkrywa więź łączącą go z judaizmem, dlatego wyznawców judaizmu nazywamy
naszymi starszymi braćmi w wierze. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej w
2000 r. Ojciec Święty Jan Paweł II wzywał: „Chcemy przemienić świadomość
grzechów przeszłości w mocne postanowienie budowania nowej przyszłości, w
której nie byłoby już antyjudaizmu wśród chrześcijan i antychrześcijańskich
uprzedzeń wśród Żydów”.
4. Zapamiętajmy: „Kościół katolicki odkrywa swoja więź z
narodem żydowskim w fakcie, że Bóg wybrał ten
naród przed wszystkimi innymi do przyjęcia
Jego Słowa. To do narodu żydowskiego – jak stwierdza św. Paweł w Liście do
Rzymian - «należą przybrane synostwo
i chwała, przymierza i nadanie Prawa, pełnienie służby Bożej i obietnice. Do nich należą praojcowie, z nich również
jest Chrystus według ciała» (9,4-5). W
odróżnieniu od innych religii niechrześcijańskich wiara żydowska jest już
odpowiedzią na Objawienie Boże w Starym Przymierzu” (KomKKK 169).
Ks. Dariusz Majewski
