KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Wierzę w ... ?
Katecheza 44.
Boże macierzyństwo Maryi
1. „Matka Boża”, czy też „Bogarodzica” lub „Bogurodzica”, to
najbardziej zaszczytny tytuł, jakim Kościół obdarzył Najświętszą Maryję Pannę.
Według zachowanych świadectw Maryja została nazwana Bożą Rodzicielką już w III
wieku w Egipcie. Wcześnie też określenia tego - jako wyrazu czci wobec Matki
Najświętszej - zaczęto używać w greckiej antyfonie z końca III lub początku IV
wieku, jaką jest dobrze znana i często odmawiana modlitwa „Pod Twoją obronę
uciekamy się Święta Boża Rodzicielko”. Do „Bogurodzicy Dziewicy” zwracali się
nasi ojcowie, śpiewając najstarszy polski hymn narodowy przed bitwą pod
Grunwaldem.
2. „Maryja, nazywana w Ewangeliach
«Matką Jezusa» (...) - uczy Katechizm Kościoła Katolickiego - już przed
narodzeniem swego Syna jest ogłoszona, pod natchnieniem Ducha Świętego, «Matką
Pana» (...). Istotnie, Ten, którego poczęła jako człowieka z Ducha Świętego i
który prawdziwie stał się Jej Synem według ciała, nie jest nikim innym jak
wiecznym Synem Ojca, drugą Osobą Trójcy Świętej. Kościół wyznaje, że Maryja
jest rzeczywiście Matką Bożą” (KKK 495).
3. Prawdę o Bożym macierzyństwie Maryi uroczyście ogłoszono na III
Soborze Powszechnym w Efezie w 431 r. Orzeczenie Soboru było odpowiedzią na
błędne pojmowanie Bożego macierzyństwa Maryi przez Nestoriusza, patriarchę
Konstantynopola. Nestoriusz i jego zwolennicy (zwani nestorianami) sprzeciwiali
się tytułowi „Boża Rodzicielka” w stosunku do Maryi, natomiast przyznawali Jej
tytuł „Rodzicielka Chrystusa”. Uważali, że dwie natury Chrystusa muszą
wiązać się z odrębnością dwóch Jego osób: Boskiej i ludzkiej. Macierzyństwo
Maryi odnosili tylko do ludzkiej natury (poczętej i zrodzonej z Maryi) i - jak
błędnie przyjmowali - ludzkiej osoby Chrystusa. Takiemu stanowisku sprzeciwiał
się św. Cyryl, patriarcha Aleksandrii, który w swoim nauczaniu podkreślał współistnienie
dwóch natur w jednej, Boskiej Osobie Jezusa Chrystusa. Sobór Efeski,
przyjmując naukę Cyryla, uznał w Chrystusie dwie natury: ludzką i Boską, i
tylko jedną Jego Osobę. Od czasów Soboru Efeskiego już nikt nie zakwestionował
tytułu Boża Rodzicielka w odniesieniu do Maryi. Kościół widzi w Bożej
Rodzicielce Królową i Panią, gdyż jest Ona Matką Króla i Pana. Począwszy od V
wieku ikony i mozaiki na chrześcijańskim Zachodzie i Wschodzie, przedstawiają
Maryję nie tylko jako pokorną Służebnicę Pańską, ale i jako pełną chwały
Władczynię. Wylicza się przywileje Maryi, którymi została obdarowana ze względu
na Boże macierzyństwo.
Na pamiątkę 1500-lecia Soboru, który odbył się w Efezie, i na
którym Kościół ogłosił jako dogmat wiary, że Maryja jest Matką Bożą, papież
Pius XI w 1931 r. wprowadził do kalendarza liturgicznego święto Boskiego
Macierzyństwa Maryi, polecając obchodzić je 11 października. Przeprowadzona po
Soborze Watykańskim II reforma liturgiczna roku kościelnego podniosła ten
obchód do rangi uroczystości i - nawiązując do chrześcijańskiej starożytności -
przeniosła go na dzień 1 stycznia. Wybrano bardzo stosowny, nieprzypadkowy
dzień, ostatni dzień oktawy Bożego Narodzenia, aby po wyśpiewaniu hymnów
dziękczynnych Wcielonemu Słowu, złożyć hołd Jego Świętej Rodzicielce.
4. Zapamiętajmy: Macierzyństwo Maryi odnosi się nie tylko do ludzkiej natury
Chrystusa, lecz przede wszystkim do całej Jego Boskiej Osoby. Stąd Najświętszą
Maryję Pannę słusznie nazywamy Matką Bożą. Prawdę o Bożym macierzyństwie
Maryi potwierdzają teksty Pisma Świętego, w którym - chociaż nie znajdujemy
wyrażenia „Matka Boga” - zawarta jest rzeczywistość wyrażona przez ten tytuł.
Tę prawdę potwierdzają także liczni Ojcowie i starożytni pisarze Kościoła. Ze
względu na Boże macierzyństwo Najświętsza Dziewica z Nazaretu doznaje
szczególnej czci.
Ks. Daniel Brzeziński
