KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Wierzę w ... ?
Katecheza 34.
WYZNANIE WIARY
Historyczność Ewangelii
1. Dzisiejszą katechezę
rozpocznijmy od pytania: czy Ewangelie opisują życie i działalność Jezusa
Chrystusa w sposób historycznie wiarygodny? Albo inaczej: czy Ewangelie
przekazują nam dokładnie wszystkie słowa i czyny Jezusa, skoro zostały spisane
w kilkadziesiąt lat po Jego śmierci i zmartwychwstaniu? Te pytania mogą stać
się dobrą okazją do pogłębienia naszej wiedzy, na której opiera się wiara.
2. Aby odpowiedzieć sobie
na te pytania, musimy uświadomić sobie, iż Ewangelie powstały w trzech etapach,
którymi były: życie i ustne nauczanie Jezusa, ustne nauczanie apostołów i
spisanie czterech Ewangelii. Zatrzymajmy się przez chwilę nad pierwszym
etapem. Katechizm
mówi, iż „Kościół stanowczo utrzymuje, że cztery Ewangelie, których
historyczność bez wahania stwierdza, podają wiernie to, co Jezus, Syn Boży,
żyjąc wśród ludzi, dla wiecznego zbawienia rzeczywiście uczynił i czego uczył
aż do dnia, w którym został wzięty do nieba” (KKK 126). Tekst ten wyraża przekonanie
Kościoła o tym, że cztery Ewangelie są dokumentami historycznymi, a nie jedynie
zapisem wiary uczniów, jak błędnie sugerowali niektórzy badacze. Ewangelie
przekazują wiernie to, co Jezus Chrystus, Syn Boży, podczas swego życia na
ziemi uczył i czynił dla naszego zbawienia. Nie przekazują nam one
wszystkich czynów i słów Jezusa, lecz jedynie te, które służyły zbawieniu ludzi. Nie znajdziemy więc w
nich np. dokładnego opisu domu Jezusa w Nazarecie, czy narzędzi, jakimi
pracował albo pokarmów, jakie spożywał z rodzicami w domu, gdyż nie są to
informacje konieczne do zbawienia. Jeśli czytamy uważnie Ewangelie, to z
łatwością zauważymy, że pierwszych trzydzieści lat z życia Jezusa opisują one
bardzo skrótowo, dokładniej zaś lata Jego publicznej działalności, a
najdokładniej mękę, śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie.
O drugim etapie formowania Ewangelii
Katechizm uczy, że apostołowie po wniebowstąpieniu Pana przekazali słuchaczom
to, co Jezus powiedział i uczynił. Apostołowie przekazują dalej słowa i czyny
Jezusa już w pełniejszym zrozumieniu, które uzyskali dzięki oświeceniu przez
Ducha Świętego. To pełniejsze zrozumienie nie oznaczało oczywiście zmiany
czegokolwiek z nauczania Jezusa, lecz jedynie głębsze wyjaśnienie Jego słów i
czynów (por. KKK 126).
O trzecim etapie Katechizm mówi, iż
ewangeliści spisując nauczanie apostołów wybrali niektóre informacje, inne
przedstawili ogólnie, jeszcze inne objaśniali lub zachowali formę
przepowiadania ustnego – a wszystko w celu przekazania pełnej prawdy o Jezusie
Chrystusie (por. KKK 126).
3. W jakim więc sensie
Ewangelie są dokumentami historycznymi? Ewangelie są dokumentami
historycznymi w tym znaczeniu, że przekazują nam wiernie nauczanie i czyny
Jezusa konieczne dla naszego zbawienia. Wierny przekaz dopuszcza jednak dobór
informacji, zwięzły sposób ich przedstawienia, dodatkowe objaśnienia lub
zachowanie form ustnego nauczania. Nie podważa natomiast historyczności Ewangelii fakt, iż nie przekazują
one wszystkich słów i czynów Jezusa. W Katechizmie czytamy: „Ewangelia w
poczwórnej formie zajmuje w Kościele wyjątkowe miejsce; świadczy o tym cześć,
jaką otacza je liturgia i nie dający się porównać wpływ, jaki zawsze wywierała
na świętych” (KKK 127).
4. Zapamiętajmy: Ewangelie są
dokumentami historycznymi w tym znaczeniu, że przekazują nam wiernie nauczanie
i czyny z życia Jezusa Chrystusa konieczne dla naszego zbawienia. Wierny
przekaz dopuszczał dobór informacji, zwięzłą ich prezentację, głębsze
wyjaśnienia oraz adaptację ustnych form nauczania Jezusa lub apostołów.
Ks. Leszek Misiarczyk