KATECHIZM KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO
Wierzę w ... ?
Katecheza 7.
WYZNANIE WIARY
Natchnienie Pisma Świętego
1. Gdy mówimy
o natchnieniu, mamy najczęściej na myśli poetę albo też kogoś, kto pod
wpływem jakiejś nadnaturalnej mocy przepowiada przyszłość (szczególnym
przypadkiem jest tu wieszcz – „natchniony poeta”, „poeta prorok”). Jedna z definicji
„natchnienia”, którą podaje słownik języka polskiego, to „myśl, pobudka,
podnieta, idea, pomysł zaczerpnięte skądś, powstałe pod czyimś wpływem albo pod
wpływem czegoś, pobudzające kogoś do działania”. Te znane pojęcia mogą z jednej
strony pomagać nam w rozumieniu, czym jest natchnienie Pisma Świętego, z
drugiej zaś – przeszkadzać. Pomagać – bo pokazują że natchnienie pochodzi z
jakiegoś zewnętrznego źródła, niezależnego od tego, kto zapisuje natchnione
słowa; przeszkadzać – bo zdaje się czynić z piszącego jedynie bierne, bezwolne
narzędzie.
2. Co
oznacza, że księgi Pisma Świętego są natchnione? Najogólniej rzecz biorąc, oznacza
to, że ich autorem jest Bóg. Katechizm Kościoła Katolickiego powtarza za
Konstytucją o Objawieniu Soboru Watykańskiego II: „Święta Matka Kościół
uważa, na podstawie wiary apostolskiej, księgi tak Starego, jak Nowego
Testamentu w całości, ze wszystkimi ich częściami za święte i kanoniczne,
dlatego że spisane pod natchnieniem Ducha Świętego, Boga mają za autora i jako
takie zostały Kościołowi przekazane” (KKK 105).
Jeśli Bóg jest autorem
Biblii, to znaczy, że miał On wpływ na wydarzenia, które opisują poszczególne
księgi, wybrał i przygotował ludzi, którzy o tych wydarzeniach opowiadali, a w
ostatnim etapie wpływał na wolę i rozum tych, którzy święte księgi spisywali.
Nie oznacza to jednak, że ich wola i rozum były wyłączone, tak, że spisywali
księgi „automatycznie”, niejako „pod dyktando”. Używali oni bowiem wiedzy, jaką
dysponowali, i własnych zdolności literackich. „Do sporządzenia ksiąg świętych
Bóg wybrał ludzi, którymi posłużył się jako używającymi swoich zdolności i sił,
by dzięki Jego działaniu w nich i przez nich oni sami jako prawdziwi autorzy
przekazali na piśmie to wszystko, i tylko to, czego On chciał” (KKK 106).
3. Z tego,
że to Bóg jest autorem Biblii wynikają jej przymioty: świętość i nieomylność
(prawdziwość). Krytycy zarzucają Biblii, że niekiedy ukazywane są w niej sceny
niemoralne, grzechy. Zatem według nich albo Biblii daleko do świętości, albo
przynajmniej niektórym jej częściom trzeba odmówić natchnienia. Świętość Biblii
nie oznacza jednak, że nie ma w niej scen opisujących grzech człowieka, ale że
Biblia nigdy grzechu nie pochwala. Nie należy też traktować Pisma Świętego jako
podręcznika wiadomości geograficznych czy przyrodniczych (choć i takie dane się
w nim znajdują), lecz jako księgę zbawienia. Dlatego Katechizm wyjaśnia, iż
„należy uznawać, że księgi biblijne w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą
prawdy, jaka z woli Bożej miała być przez Pismo Święte utrwalona dla naszego
zbawienia” (KKK 107).
„W Piśmie Świętym –
stwierdza dalej Katechizm - Bóg mówi do człowieka na sposób ludzki. Aby
dobrze interpretować Pismo Święte, trzeba więc zwracać uwagę na to, co autorzy
ludzcy rzeczywiście zamierzali powiedzieć i co Bóg chciał nam ukazać przez ich
słowa” (KKK 109). Podczas czytania Biblii powinniśmy zatem uwzględnić
okoliczności kultury i czasu, w którym powstawały poszczególne księgi.
Powinniśmy nadto znać ich rodzaje literackie, a także przyjęte w czasach, gdy
powstawały, sposoby myślenia, mówienia i opowiadania (KKK 110). Musimy także
zwracać uwagę na treść i jedność całego Pisma Świętego, czytać je w „żywej
tradycji całego Kościoła” oraz uwzględniać tzw. analogię wiary, czyli spójność
prawd objawionych między sobą, gdyż Bóg, który jest autorem Biblii i który
objawił nam prawdy wiary, nie może przeczyć sam sobie (KKK 111-114).
Czy mam w domu Pismo Święte? Jak często do niego zaglądam? Czy traktuję
je jako skierowane do mnie natchnione Słowo Boże, czy jak każdą inną książkę?
4. Zapamiętajmy: Księgi Pisma Świętego są
natchnione, to znaczy, że ich autorem jest Bóg. Z tego faktu wynikają dwa
przymioty Biblii: świętość (to znaczy, że nie naucza ona rzeczy niemoralnych)
oraz nieomylność (to znaczy, że podaje prawdę, potrzebną człowiekowi do
zbawienia).
Ponieważ słowo Boże
zostało nam przekazane „na sposób ludzki”, dlatego aby dobrze je zrozumieć,
należy z jednej strony czytać je z wiarą, a z drugiej stale pogłębiać swoją
wiedzę biblijną.
Ks. Tomasz Opaliński
