W świecie znaków
Liturgia to wspólne działanie Boga i człowieka, to dokonujący się nieustannie w atmosferze miłości zbawczy dialog między Bogiem i człowiekiem.
W naszej wędrówce do źródła wody dającej życie poznaliśmy już formy obecności i działania trzech Osób Boskich. Teraz kolej na człowieka i jego sposoby obecności i uczestnictwa w liturgii. Liturgia jest miejscem, w którym Boże dzieło zbawienia jest głoszone i celebrowane, to miejsce, gdzie Bóg na nowo pociąga człowieka do siebie i zaprasza do wspólnoty z Nim. W liturgii Bóg, który jest nieskończoną tajemnicą przychodzi do człowieka w sposób bardzo „ludzki”. Sobór Watykański II powie, że liturgia jest działaniem Chrystusa pod osłoną znaków. Można powiedzieć, że każda celebracja liturgiczna jest światem znaków. Wszystkie znaki wzięte są z codzienności i dlatego człowiek bez większego trudu jest w stanie je zrozumieć i odczytać. Liturgia wykorzystuje wiele elementów naturalnych, takich jak światło, ogień, popiół czy woda. Posługuje się kolorami i stąd różne kolory szat liturgicznych w zależności od okresu roku liturgicznego czy celebrowanego święta. Wykorzystuje także elementy wytworzone przez człowieka takie jak chleb, wino, oliwa. Znakiem w liturgii są również wszystkie przedmioty znajdujące się w kościele i wykorzystywane w liturgii. Do najważniejszych należy zaliczyć ołtarz, ambonę, tzw. miejsce przewodniczenia, chrzcielnicę, konfesjonał, tabernakulum, kielich, patenę i puszki na komunikanty. Ważny jest także wystrój kościoła, czyli wszystkie obrazy, freski i witraże. Wszystko służy liturgii, wszystko pomaga wejść człowiekowi w inną rzeczywistość, w Bożą rzeczywistość.
Znakami w liturgii są również gesty, czynności i postawy wykonywane przez kapłana, posługujących i zgromadzonych wiernych. Rozłożone i wyciągnięte ręce kapłana w czasie modlitw nie są gestem aktorskim i nie stanowią elementu dramatyzującego liturgię, ale wyrażają konkretną rzeczywistość. Wskazują, że kapłan jako przewodniczący zgromadzenia liturgicznego występuje w imieniu i w zastępstwie Chrystusa. Tak jak Chrystus umierając na krzyżu przyciągnął nas do siebie, tak teraz kapłan zbiera i łączy modlitwy wszystkich uczestniczących w liturgii. Podobnie nie jest bez znaczenia kiedy w liturgii przyjmujemy postawę stojącą, a kiedy siedzącą lub klęczącą.
Wszystko w liturgii jest znakiem. Znak to rzecz, osoba, działanie, poprzez które można dojść do poznania pewnej ukrytej rzeczywistości. Każdy znak w jakiś sposób ujawnia rzeczywistość i wprowadza w inny świat, ale także tę rzeczywistość zakrywa. Do przekroczenia granicy między dwoma różnymi światami, na które wskazuje znak liturgiczny, potrzebny jest paszport, który nazywa się wiara. Wiara pozwala widzieć w chlebie, winie, wodzie i innych przedmiotach wykorzystywanych w liturgii coś więcej niż zwykłe elementy naturalne. Podobnie w osobie celebransa pozwala dostrzec nie tylko zwykłego człowieka, ale przychodzącego Chrystusa.
ks. Dariusz Kwiatkowski
