Święte Triduum Paschalne
Trzy dni Chrystusa i Jego Kościoła
Przed nami największa Uroczystość Kościoła – Triduum Sacrum – Trzy Święte Dni. Dni Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa. Jak wielki skarbiec otwiera przed nami liturgia Kościoła! Ważne jest, więc, byśmy dobrze rozumieli wielkość tej Uroczystości, a przez to obficie zaczerpnęli z otwartego dla nas skarbca Kościoła. Dobre, dogłębne przeżycie tych dni rzutuje na całe nasze chrześcijaństwo, na naszą wiarę: Jeśli umrzemy wespół z Chrystusem, żyć będziemy wespół z Nim.
Dzień pierwszy – dzień Ofiary Chrystusa
Doba w czasach Pana Jezusa rozpoczynała się wieczorem o naszej godzinie 18.00 i kończyła się o naszej 18.00 dnia następnego. Była podzielona na dzień i noc. Noc była podzielona na 4 straże, każda ze straży trwała 3 nasze godziny. Dzień był podzielony na 12 godzin. Pierwsza godzina dnia u Żydów to nasza 7.00 rano. Szósta to nasza 12.00 – o tej godzinie ukrzyżowano Chrystusa. Dziewiąta godzina w Palestynie to nasza 15.00 – o tej godzinie Pana Jezusa skonał na krzyżu.
Męka Pana Jezusa, Jego przejście przez śmierć do Zmartwychwstania rozpoczęło się w czwartek wieczorem – według liczenia czasu przez Żydów był to już piątek – noc piątku. Chrystus ze swoimi uczniami spożył paschę, to znaczy uroczystą wieczerzę, którą raz w roku Żydzi przeżywali na pamiątkę wieczerzy poprzedzającej wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej. W czasie tej Wieczerzy Pan Jezus w geście największej pokory i miłości umył nogi apostołom. Szczegóły tego wydarzenia podaje św. Jan w 13 rozdziale swojej Ewangelii. Pod koniec Wieczerzy Pan Jezus przemienił chleb i wino w swoje Ciało i Krew, i ten pokarm dał apostołom, mówiąc: To czyńcie na Moją pamiątkę. Opis ustanowienia sakramentu Eucharystii, a tym samym sakramentu kapłaństwa podają nam trzej pierwsi ewangeliści i św. Paweł w 11. Rozdziale 1. Listu do koryntian.
Kościół przez uroczyście sprawowaną Mszę św. w Wielki Czwartek wieczorem pozwala nam uczestniczyć w Ostatniej Chrystusowej Wieczerzy. Podkreślają to gesty powtarzające to, co uczynił Chrystus, podejmowane przez kapłana tylko w tej jedne Mszy Świętej w ciągu rok: po homilii kapłan umywa symbolicznie nogi 12. mężczyznom – mówi nam to, że bramą, przez którą wchodzimy do udziału w Eucharystii, ma być zawsze pokorna służba wobec bliźnich, zwłaszcza potrzebujących. Msza Święta wielkoczwartkowa nie kończy się błogosławieństwem, ale procesją – przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do bocznego ołtarza, tzw. ciemnicy.
Pierwszy dzień Triduum Paschalnego zamyka nabożeństwo sprawowane w Wielki Piątek po południu. Jest to liturgia na cześć Męki Pańskiej. Rozpoczyna je dramatyczny gest – kapłan upada przed ołtarzem na twarz. To wyraz najgłębszego szacunku wobec Chrystusa, który umarł za nas, za nasze grzechy na Krzyżu. Czytania Pisma Świętego pozwalają nam przeżyć w duchu Mękę Pana Jezusa – proroctwo Izajasza wypowiedziane przeszło 700 lat przed przyjściem Chrystusa – o cierpieniach Mesjasza oraz Pasja św. Jana. Kulminacyjną częścią tego nabożeństwa jest wywyższenie i adoracja Krzyża, trzykrotny śpiew: Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata – pójdźmy z pokłonem, ucałowanie Krzyża, śpiew suplikacji Święty Boże….. i improperia – tj. skargi Pana Jezusa – Ludu mój ludu, cóżem ci uczynił?....
Po adoracji Krzyża następuje Komunia Święta, a po niej procesja z Najświętszym Sakramentem do specjalnego miejsca, tzw. pogrzeb Chrystusa do Grobu Bożego. Św. Jan Ewangelista w opisie Męki zaznacza, że na miejscu, gdzie Jezusa ukrzyżowano, był ogród, w ogrodzie zaś nowy grób. Tam złożono Jezusa. Ołtarz boczny, tzw. Grób Pański przyozdobiony kwiatami, nawiązuje do ogrodu nie tylko z Golgoty, ale i tego z pierwszych kart Pisma Świętego – raju, gdzie Bóg stworzył człowiek, gdzie człowiek został pokonany przez grzech szatana. Tu, w nowym raju, grzech, szatan i śmierć zostają pokonane przez Mękę i Zmartwychwstanie naszego Zbawiciela.
Dzień drugi – dzień spoczynku Chrystusa
Siódmy dzień tygodnia w Starym Testamencie z ustanowienia Bożego był dniem odpoczynku. I Chrystus po swojej Męce wszedł do odpoczynku – Jego Ciało złożone w grobie oczekiwało zmartwychwstania. W tym dniu Kościół nie sprawuje liturgii – ani Mszy Świętej, ani innych nabożeństw. Trwa w ciszy, oczekując nocy Zmartwychwstania.
Polski zwyczaj święcenia potraw pochodzi z samych początków chrześcijaństwa w naszym kraju. Nowo poświęconą wodą, kropiono pokarmy, by były spożywane na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego, a nie na cześć pogańskich bożków.
1. Liturgia Światła
2. Liturgia słowa
3. Liturgia Chrztu Świętego
4. Liturgia Eucharystii
Dzień trzeci – Zmartwychwstanie Chrystusa
Świętowanie Zmartwychwstania Chrystusa rozpoczyna się w sobotę wieczorem, po zachodzie słońca w nocy poprzedzającej dzień niedzielny, dzień Zmartwychwstania.
Uroczysta Msza Święta nazwana jest Wigilią Paschalną – czuwaniem modlitewnym Kościoła. Jest to najbardziej uroczysta i najważniejsza Msza Święta w całym roku liturgicznym Kościoła.
Na jej bogactwo składają się cztery części:
1. Liturgia Światła
Na zewnątrz świątyni zostaje zapalone ognisko. I tam zaczyna się Msza Święta od poświecenia ognia i zapalenia paschału. Paschał wniesiony do ciemnego zupełnie kościoła ze śpiewem światło Chrystusa jest znakiem zwycięstwa światła – łaski nad ciemnością – grzechem, staje się źródłem światła dla wszystkich uczestników liturgii, od płomienia wszyscy zapalają swoje świece. Przy ołtarzu, po dojściu procesji ze światłem, śpiewany jest najpiękniejszy chyba ze śpiewów Kościoła – orędzie paschalne, zaczynające się od słów: Weselcie się!.
2. Liturgia słowa
W tę noc Kościół obficiej karmi nas słowem Bożym. Są przynajmniej trzy czytania ze Starego Testamentu, przeplatane psalmami i modlitwami oraz dwa czytania z Nowego Testamentu, poprzedzone radosnymi śpiewami Chwała na wysokości Bogu… i Alleluja!. Nadają one tej części Wigilii Paschalnej charakter czuwania, medytacji nad dziełami zbawienia, nad niepojętą dobrocią Boga wobec człowieka.
Cały Wielki Post ma przygotować nas do odnowienia przymierza z Bogiem zawartego na Chrzcie Świętym. Odnawiamy przyrzeczenia chrzcielne wyrzekając się grzechu i wyznając wiarę. Przyjmujemy pokropienie wodą chrzcielną. W Chrystusie Zmartwychwstałym jesteśmy nowym stworzeniem – obmyci Krwią i Wodą wypływającą z przebitego Serca Pana Jezusa i spływającą na nas w Jego Kościele poprzez sakramenty święte.
4. Liturgia Eucharystii
Msza Święta to uobecnienie Ofiary, ale i Zmartwychwstanie Chrystusa. W Komunii Świętej przyjmujemy pod postacią chleba Ciało Chrystusa dla nas ukrzyżowane i dla nas chwalebnie zmartwychwstałe. Liturgię Eucharystyczną kończy procesja rezurekcyjna. Owoc Mszy Świętej – Hostia, Chrystus żywy niesiony jest w monstrancji na zewnątrz kościoła. Zmartwychwstały Chrystus nie jest zamknięty w grobie ani w murach kościoła – chce wejść w nasze życie.
Zwróćmy uwagę na jeszcze jeden szczegół. Liturgia Wigilii Paschalnej łączy się z trzema żywiołami, elementami, na których opiera się życie: z ogniem, który jest poświęcony i rozdany, z wodą chrzcielną, którą jesteśmy poświęceni, z ziemią, bo to z wnętrza ziemi, z grobu wykutego w skale Chrystus zmartwychwstał…..
ZAPRASZAMY DO WSPÓLNEGO PRZEŻYCIA TRIDUUM PASCHALNEGO!
