Gdyby zapytano nas, kto w Pani lub Pana parafii sprawuje liturgię, w
tym codzienną Mszę świętą, bez wahania - choć prawdopodobnie z pewnym
zadziwieniem wobec tak postawionego pytania - odpowiedzielibyśmy: „ksiądz (lub
księża) duszpasterzujący w kościele, do którego uczęszczam”. I oczywiście jest
to prawidłowa odpowiedź, ale czy jest to odpowiedź pełna?
Pismo Święte, a zwłaszcza księga Apokalipsy św. Jana, objawia nam, że
liturgia sprawowana jest nie tylko na ziemi, lecz przede wszystkim w niebie. Głównym
celebransem liturgii niebieskiej jest Chrystus ukrzyżowany i
zmartwychwstały, a po wniebowstąpieniu „zasiadający na tronie po prawicy Ojca”
(por. KKK 1137). W tej liturgii - używając języka biblijnego - uczestniczą:
Matka Najświętsza, „Moce niebieskie”, „słudzy Starego i Nowego Przymierza”,
„nowy lud Boży”, a także „wielki tłum z każdego narodu i wszystkich pokoleń,
ludów i języków, którego nikt nie może policzyć”: rzesze świętych i zbawionych
(por. KKK 1138).
Jak uczy Katechizm, również liturgię ziemską,
która łączy się z liturgią niebiańską, sprawuje cały Kościół, a więc:
Chrystus - Głowa Kościoła, oraz całe zgromadzenie liturgiczne (por. KKK
1140). „Czynności liturgiczne - przypomina Katechizm, cytując Konstytucję o
Liturgii Soboru Watykańskiego II - nie są prywatnymi czynnościami, lecz
uroczyście sprawowanymi obrzędami Kościoła, który jest (...) ludem świętym,
zjednoczonym i zorganizowanym pod zwierzchnictwem biskupów” (KL 26; KKK 1140).
Tak jak Kościół, tak każde zgromadzenie ludu
sprawującego liturgię posiada hierarchiczną, ściśle uporządkowaną strukturę.
W zgromadzeniu liturgicznym możemy wyróżnić niejako trzy grupy funkcji i
posług. Pierwsza z nich wynika z sakramentu święceń (episkopatu, prezbiteratu
lub diakonatu); druga - z formalnego ustanowienia specjalnym obrzędem
liturgicznym, i dotyczy posługi akolity i lektora; natomiast trzecia - z
czasowego lub stałego powierzenia jakiejś funkcji liturgicznej. Do tej
ostatniej grupy posług zaliczamy funkcje: ministrantów, nadzwyczajnego szafarza
Eucharystii, osób pełniących posługę lektora (w odróżnieniu od lektora
formalnie ustanowionego), komentatora, kantora, psałterzysty, organisty,
członków chóru i scholi, zakrystianina, osób przynoszących dary ołtarza, i
wiele innych (por. KKK 1142-1143). Podczas liturgii „w zastępstwie” oraz „w
imieniu Chrystusa” działa przewodniczący zgromadzenia, którym jest biskup lub
prezbiter, a niekiedy diakon. Ów przewodniczący reprezentuje i uobecnia
Chrystusa. Mówi się, że kapłan jest „figurą” albo „obrazem Chrystusa”: Proroka,
Kapłana i Pasterza. Stąd sprawowanie liturgii winno się realizować zawsze ze
świadomością, iż pierwszym Liturgiem sprawującym święte misteria jest sam
Chrystus (por. KKK 1142). Liturgię celebrują także ci, którzy na mocy chrztu
świętego i powszechnego kapłaństwa wiernych czynnie w niej uczestniczą poprzez
odpowiednie postawy, gesty, modlitwę, śpiew, słuchanie czy też milczenie,
choćby nie powierzono im określonej funkcji w zgromadzeniu. Nie wolno przy tym
zapominać, że również kapłan celebruje nie „dla ludu”, ale „z ludem”. W
celebracji liturgii całe zgromadzenie jest więc „liturgiem”: każdy według
swojej funkcji, ale „w jedności Ducha” (por. KKK 1144). Katechizm słusznie
podkreśla, że „w sprawowaniu liturgii każdy, kto wykonuje swą funkcję - czy to
duchowny, czy wierny świecki - powinien w pełni wykonywać wyłącznie tylko to,
co należy do niego z natury rzeczy i na podstawie przepisów liturgicznych” (KL
28; KKK 1144).
Zapamiętajmy: Liturgia jest zbawczym,
publicznym, społecznym, harmonijnym i hierarchicznie uporządkowanym działaniem
całego Kościoła: Chrystusa oraz wszystkich członków Chrystusowego Kościoła.
Liturgię sprawują nie tylko osoby duchowne, lecz przede wszystkim Chrystus -
Głowa Kościoła, i całe zgromadzenie liturgiczne.
Zakres sprawowania liturgii wynika ze święceń (episkopatu,
prezbiteratu lub diakonatu), z formalnego ustanowienia specjalnym obrzędem
liturgicznym (dotyczy to posługi akolity i lektora), albo też z czasowego lub
stałego powierzenia pewnym osobom jakiejś funkcji liturgicznej. Liturgię
współcelebrują wszyscy, którzy na mocy sakramentu chrztu świętego i
powszechnego kapłaństwa wiernych, czynnie w niej uczestniczą, składając duchowe
ofiary.
Ks. Daniel Brzeziński
